اما از کلیساهای درهم شکسته‌ی استالین و چین معاصر بگویم: گمان بر این است که سرکوب این چنینی دین را کارل مارکس توجیه کرده است، آن‌هم با این جمله که "دین افیون توده‌هاست" این گفته‌ی مارکس متعلق به سال 1844 است، یعنی زمانی که افیون و مشتقات افیون تنها داروی مسکن و موثر زمان بود و در دسترس همگان. خود مارکس هم از افیون استفاده کرده بود. به خاطر تسکین و آرامش موقتی یی که افیون و مشتقات آن به او داده بود قدر شناس آن نیز بود. مارکس به سادگی متوجه این واقعیت شده بود که دین نیز می‌تواند برای کسانی که گرفتار مشقت‌های اقتصادی یا اجتماعی‌اند آرامش بخش باشد، و بی‌تردید این پدیده را محکوم نمی‌کرد. گفته‌ی مارکس بیان ساده‌ی یک حقیقت بدیهی بود و نه یک حکم.

Auteur: Kurt Vonnegut Jr.